Zonder kennis van hoe men samen met anderen leert, is geen doelgerichte maatschappelijke ontwikkeling mogelijk

Wie zijn wij?
Projekt Lern-Raum is een Duits-Nederlands samenwerkingsverband tussen ZfsL (Zentrum für schulpraktische Lehrerausbildung) Düsseldorf, docenten, studenten, wetenschappelijke begeleiders, scholenbouwadviseurs en productexperts. Het Projekt Lern-Raum is een uitnodiging aan allen om te experimenteren, ervaringen op te doen, iets nieuws te proberen, bekende leeromgevingen te veranderen en daaraan nieuwe betekenissen te geven. Het wisselen van perspectief tussen docenten en leerlingen is daarbij een constant ‘kennisspel’, met speciale aandacht voor de leeromgeving. Net als bij het leren, zal de leeromgeving zowel veiligheid en oriëntatie alsook aanmoediging en inspiratie bieden. De meest uiteenlopende werkvormen moeten door een uitgekiende combinatie van ruimten en plekken ondersteund kunnen worden. Het hele gebouw en de directe omgeving zijn daarbij betrokken. De leeromgeving wordt zo een belangrijk didactisch element, ook wel de ‘derde pedagoog’ genoemd. Dit is de grondgedachte van waaruit we ons – passend bij een lerarenopleiding – met de ‘ruimtepedagogiek’ bezighouden.

Samen leren – van elkaar leren
Volgens de Duits-Amerikaanse pedagoge Ruth Charlotte Cohn vindt levendig, duurzaam leren plaats in een dynamisch, interactief spanningsveld tussen het leerobject, de groep en het individu. Dit alles speelt zich af binnen een ‘globe’, die bestaat uit de beïnvloedende, nabije en verre omgeving en de maatschappij. Het doel van levendig leren is de dynamische balans tussen de vier factoren: leerobject, groep, individu en globe. Ons project richt zich in het algemeen op het ‘globeaspect’ (de omgeving) en in het bijzonder: de directe leeromggeving. Tot de directe leeromgeving rekenen we het flexibel in te richten klaslokaal, het gebouw, de tuin, de speelplaats en de directe omgeving van de school.

De leeromgeving
schoolvorm, een stedelijke of een landelijke omgeving, het type leerlingen, de ouders en de samenstelling van het docententeam, is altijd uniek. Het doelgericht ontwerpen van een leeromgeving moet daarbij in een participatief en creatief proces gemeenschappelijk ontwikkeld worden. Op deze wijze kan men tegemoetkomen aan de verschillende behoeften die de participanten in het proces inbrengen. Een professionele begeleiding helpt om de soms zeer complexe factoren in de gaten te houden en tot een goed einde te brengen. Daartoe werken in ons team wetenschappers, onderwijskundigen, scholenbouwadviseurs, architecten, akoestici, lichtdeskundigen, vloerexperts, schoolmeubelfabrikanten en procesbegeleiders met elkaar samen. Aan het begin en aan het eind van dit proces staan de onderwijsgevenden, die moeten leren om met de veranderde leeromgevingen professioneel om te gaan. Ze staan daarbij niet alleen. Docenten die bijscholing geven begeleiden hen met praktijkgerichte en wetenschappelijk gefundeerde teksten op deze website, evenals hier in huis door middel van bijscholingsprogramma’s.

Beleef het zelf in het Rhein-Maas Zentrum
De focus van Projekt Lern-Raum ligt op innovatie van leeromgevingen en schoolgebouwen, met bijzondere aandacht voor de interactie tussen leerlingen en docenten. De laatste tijd heeft zich een omvangrijke wetenschappelijke discussie rondom deze thematiek ontsponnen, die ons ondersteunt bij het toepassen in de praktijk. Uiteindelijk bepaalt ons eigen handelen het onderwijsproces en dat kunt u hier aan den lijve en in al zijn facetten ervaren. De ervaringen die u in het Rhein-Maas Zentrum opdoet kunnen met anderen worden uitgewisseld en vergeleken met uw dagelijkse onderwijspraktijk. Het pedagogsich discours is geopend en kan met hulp van uw ervaringen ter plekke verdergevoerd worden. Regelmatig organiseren we binnen Projekt Lern-Raum workshops rond het thema leeromgeving. Wij verheugen ons op uw deelname!

Experiment en onderzoek
Studenten en docenten van het Zentrum für Schulpraktische Lehrerausbildung werken binnen de opleiding samen met onderwijsinstellingen, schoolbouwadviseurs en specialisten op het gebied van de leeromgeving. Zowel universiteiten in Nederland als in Duitsland doen op het ogenblik onderzoek op dit gebied en nemen als wetenschappelijk partner deel aan ons projekt. Het wetenschappelijk discours wordt voortdurend gevoerd en de resultaten daarvan vinden hun weg naar ons projekt. Regelmatige evaluaties maken daar deel van uit. Het formuleren van de doelen die men will bereiken, die realiseerbaar en reëel zijn en daardoor ook in de dagelijkse praktijk uitgevoerd kunnen worden, vereenvoudigt de communicatie met de bestuurders van de onderwijsinstelling. U bent van harte uitgenodigd ons te bezoeken en u zo op de hoogte te stellen van de nieuwste ontwikkelingen. De resultaten worden op onze website gepubliceerd.